W czerwcu 1967 roku na Bliskim Wschodzie rozegrał się intensywny konflikt zbrojny znany jako wojna sześciodniowa. Trwał zaledwie 6 dni, od 5 do 10 czerwca. Izrael starł się z koalicją państw arabskich, głównie z Egiptem, Jordanią i Syrią. Wszystko zaczęło się od zaskakującego ataku izraelskiego lotnictwa na egipskie bazy. Konflikt szybko rozprzestrzenił się na inne fronty.
Ta krótka wojna fundamentalnie zmieniła układ sił w regionie. Izrael odniósł zdecydowane zwycięstwo i znacząco powiększył swoje terytorium. Zajął Półwysep Synaj, Strefę Gazy, Zachodni Brzeg Jordanu, wschodnią Jerozolimę i Wzgórza Golan.
Kluczowe informacje:- Wojna trwała tylko 6 dni (5-10 czerwca 1967)
- Izrael walczył przeciwko Egiptowi, Jordanii i Syrii
- Rozpoczęła się od niespodziewanego ataku lotnictwa izraelskiego
- Izrael zdobył kontrolę nad strategicznymi terytoriami
- Setki tysięcy Arabów zostało uchodźcami
- Konflikt zaostrzył napięcia między Izraelem a państwami arabskimi
- Skutki wojny wpłynęły na sytuację w regionie przez kolejne dekady
Co to była wojna sześciodniowa?
Wojna sześciodniowa, znana również jako trzecia wojna izraelsko-arabska, była intensywnym konfliktem zbrojnym, który rozegrał się w dniach 5-10 czerwca 1967 roku. Ten błyskawiczny konflikt izraelsko-arabski całkowicie zmienił układ sił na Bliskim Wschodzie.
- Izrael walczył przeciwko koalicji państw arabskich (głównie Egipt, Syria, Jordania)
- Konflikt rozpoczął się od zaskakującego ataku izraelskiego lotnictwa na egipskie bazy
- W ciągu 6 dni Izrael zajął znaczące terytoria: Półwysep Synaj, Strefę Gazy, Wzgórza Golan
- Wojna zakończyła się zdecydowanym zwycięstwem Izraela
Wojna izraelska 1967 fundamentalnie zmieniła sytuację geopolityczną w regionie. Jej skutki odczuwalne są do dziś i wpłynęły na szereg kolejnych konfliktów na Bliskim Wschodzie.
Przyczyny wybuchu wojny sześciodniowej
Napięcia między Izraelem a państwami arabskimi narastały od momentu powstania państwa izraelskiego w 1948 roku. Arabscy sąsiedzi nie uznawali prawa Izraela do istnienia. Kolejne lata przynosiły coraz więcej incydentów granicznych.
Egipt pod przywództwem Gamala Abdela Nasera dążył do zjednoczenia państw arabskich przeciwko Izraelowi. Zawarto sojusze wojskowe między Egiptem, Syrią i Jordanią. Państwa te rozpoczęły wspólne przygotowania wojenne.
Wojna sześciodniowa przyczyny bezpośrednie to przede wszystkim blokada cieśniny Tiran przez Egipt. Zamknięcie tej strategicznej drogi morskiej odcięło Izrael od Morza Czerwonego. Dodatkowo, Egipt zażądał wycofania sił ONZ z Półwyspu Synaj.
Czytaj więcej: Wojna pozycyjna: najważniejsze cechy i wpływ na przebieg konfliktów zbrojnych
Strony konfliktu w wojnie sześciodniowej
| Izrael | Koalicja arabska |
| 264 000 żołnierzy | 547 000 żołnierzy |
| 800 czołgów | 2 504 czołgi |
| 300 samolotów | 957 samolotów |
Izrael, mimo mniejszej liczebności, dysponował świetnie wyszkolonymi żołnierzami i nowoczesnym sprzętem. Ich siły były lepiej zorganizowane i miały wyższe morale.
Państwa arabskie przeważały liczebnie, ale brakowało im koordynacji działań. Ich sprzęt był częściowo przestarzały.
Główne cele wojskowe stron konfliktu
Izrael dążył przede wszystkim do zneutralizowania zagrożenia ze strony Egiptu. Chcieli zniszczyć egipskie lotnictwo, przerwać blokadę cieśniny Tiran i zabezpieczyć swoje granice. Kluczowym celem było też uniemożliwienie skoordynowanego ataku państw arabskich.
Koalicja arabska planowała wspólny atak na Izrael z trzech kierunków. Egipt chciał odzyskać kontrolę nad Synajem i Gazą. Syria i Jordania zamierzały zająć północne i wschodnie tereny Izraela.
Jak przebiegała wojna sześciodniowa?
Wojna sześciodniowa rozpoczęła się 5 czerwca 1967 roku o świcie. Izraelskie lotnictwo przeprowadziło zaskakujący atak na egipskie bazy lotnicze. W ciągu kilku godzin zniszczono większość egipskich samolotów jeszcze na ziemi.
Po zniszczeniu egipskiego lotnictwa, izraelskie wojska lądowe ruszyły na Synaj. Egipska armia, pozbawiona osłony z powietrza, nie była w stanie skutecznie się bronić. Jordania i Syria przystąpiły do wojny, atakując Izrael ze wschodu i północy.
Izrael prowadził skuteczne działania na wszystkich frontach jednocześnie. Wykorzystano przewagę w powietrzu do wsparcia wojsk lądowych. Do 10 czerwca wszystkie cele strategiczne zostały osiągnięte.
- Operacja Focus - zniszczenie egipskiego lotnictwa (5 czerwca)
- Bitwa o Abu-Ageila - przełamanie egipskiej obrony na Synaju (5-6 czerwca)
- Walki o Jerozolimę - zdobycie wschodniej części miasta (7 czerwca)
- Operacja Czerwona Karta - zajęcie Zachodniego Brzegu (7-8 czerwca)
- Bitwa o Wzgórza Golan - pokonanie sił syryjskich (9-10 czerwca)
Działania na poszczególnych frontach
Na froncie egipskim izraelskie siły szybko przełamały obronę na Synaju. Egipskie jednostki pancerne zostały rozbite w serii bitew na pustyni. Izraelczycy dotarli do Kanału Sueskiego w ciągu trzech dni.
Egipska armia, mimo liczebnej przewagi, nie zdołała skutecznie wykorzystać swojego potencjału. Chaotyczny odwrót przerodził się w paniczną ucieczkę. Straty w ludziach i sprzęcie były ogromne.
Na froncie jordańskim wojska izraelskie najpierw zabezpieczyły Jerozolimę. Następnie błyskawicznie zajęły Zachodni Brzeg Jordanu.
Jordańska armia, mimo dobrego wyszkolenia, nie była w stanie powstrzymać izraelskiej ofensywy. Poniosła ciężkie straty w ludziach i sprzęcie.
Front syryjski został zaatakowany przez Izrael w ostatniej fazie wojny. Izraelskie jednostki szturmem zdobyły silnie ufortyfikowane Wzgórza Golan.
Syria, mimo dogodnych pozycji obronnych, nie zdołała powstrzymać natarcia. Jej wojska zostały zmuszone do odwrotu.
Skutki wojny sześciodniowej
Wojna sześciodniowa skutki militarne były druzgocące dla państw arabskich. Zniszczono większość ich potencjału wojskowego, zginęło około 20 000 żołnierzy arabskich przy stratach izraelskich wynoszących około 800 zabitych.
Izrael powiększył swoje terytorium trzykrotnie. Zajęto cały Półwysep Synaj aż po Kanał Sueski oraz Strefę Gazy. Zdobyte tereny znacząco zwiększyły głębię strategiczną państwa.
Przejęcie kontroli nad Wzgórzami Golan i Zachodnim Brzegiem Jordanu wzmocniło pozycję obronną Izraela. Zjednoczenie Jerozolimy pod władzą izraelską miało ogromne znaczenie symboliczne i religijne.
Wojna sześciodniowa historia pokazuje, jak bardzo wpłynęła na stosunki międzynarodowe. Państwa arabskie poniosły upokarzającą klęskę, co zaowocowało wzrostem radykalnych nastrojów. Pozycja Izraela w regionie znacząco się wzmocniła.
ZSRR i państwa bloku wschodniego zerwały stosunki dyplomatyczne z Izraelem. USA stały się głównym sojusznikiem i protektorem Izraela. Zimna wojna przeniosła się na Bliski Wschód.
Konsekwencje humanitarne były dramatyczne. Setki tysięcy Palestyńczyków opuściło tereny zajęte przez Izrael. Powstał skomplikowany problem uchodźców, który pozostaje nierozwiązany do dziś.
Wpływ wojny na późniejsze konflikty w regionie
Wojna sześciodniowa zapoczątkowała nową erę w historii Bliskiego Wschodu. Doprowadziła do powstania organizacji palestyńskiego ruchu oporu i radykalizacji nastrojów w świecie arabskim.
Okupacja zdobytych terytoriów stała się źródłem nowych napięć. Doprowadziło to do wojny Jom Kippur w 1973 roku i szeregu innych konfliktów.
Spuścizna wojny sześciodniowej wpływa na sytuację w regionie do dziś. Problem terytoriów okupowanych i statusu Jerozolimy pozostaje kluczową przeszkodą w procesie pokojowym.
Znaczenie wojny sześciodniowej dla współczesnego Bliskiego Wschodu
Wojna sześciodniowa fundamentalnie zmieniła układ sił w regionie. Ten błyskawiczny konflikt z czerwca 1967 roku pokazał militarną przewagę Izraela nad państwami arabskimi, mimo ich liczebnej dominacji. Izrael w zaledwie 6 dni potroił swoje terytorium.
Konsekwencje tego konfliktu są odczuwalne do dziś. Zajęcie Wzgórz Golan, Zachodniego Brzegu i wschodniej Jerozolimy stworzyło nowe punkty zapalne w regionie. Problem palestyńskich uchodźców i status terytoriów okupowanych pozostają nierozwiązane.
Ta krótka wojna doprowadziła do głębokich zmian geopolitycznych. Izrael stał się regionalną potęgą militarną, ściśle związaną z USA. Państwa arabskie, upokorzone klęską, zwróciły się w stronę radykalnych rozwiązań, co zaowocowało kolejnymi konfliktami w następnych dekadach.
